ESG-beleggen: is het wat voor de particuliere belegger?

De laatste tijd kom je steeds vaker de term ESG tegen als je het hebt over beleggingen. Er schijnt ook een hele industrie achter te zitten. Is ESG-beleggen onzin, of zit er eigenlijk wel iets in?

Laten we om te beginnen eerst kijken naar waar ESG voor staat. Environment, Social, Governance. In het Nederlands: Milieu, Samenleving/Maatschappij en Goed bestuur. In het Nederlands zouden we daar ook een eigen afkorting voor moeten hebben. Maar ja, als je op bijvoorbeeld MSG zoekt krijg je vooral ve-tsin te zien. Ergerlijk dat we blijkbaar deze Engelse afkortingen de taal in laten sluipen. Maar goed, dat is een ander verhaal.

Een beleggingsteam zoals de fondsmanager van een ETF of indexfonds kan deze ESG-factoren in overweging nemen om te beslissen in welke bedrijven en sectoren ze willen beleggen.

ESG-criteria op verschillende niveaus 

Om met de deur in huis te vallen: deze criteria zijn niet erg duidelijk. Het is voor simpele beleggers zoals ik lastig de informatie vanuit de aanbieder op waarde te schatten. Er lijkt ook weinig eenduidigheid te zijn in de beschrijving van beleid en selectiecriteria. En die onduidelijkheid bestaat niet alleen op het niveau van de bedrijven, maar ook vanuit de aanbieders.

Dit is wellicht goed te illustreren met een voorbeeld. In mijn portefeuille zit het fonds “Northern Trust World Custom ESG Equity Index UCITS FGR Feeder Fund A EUR Distributing” (ISIN NL0011225305). Dit fonds heeft zelfs ESG in de naam, dus dat belooft wat! Ik kijk naar wat Northern Trust zelf zegt, wat er in de prospectus staat en wat één van de bedrijven die ze opnemen daarover vermeldt.

Northern Trust ESG-principes

Dit is het concreetste wat ik in het hele rapport heb kunnen vinden! Dit kan ik vertalen in: Bestaande indexen passen we aan door bepaalde bedrijven die actief zijn in gokken, nucleaire wapens, steenkool, en de United Nations Global Compact Principles te verwijderen.

Ze gebruiken ook het woord including, wat suggereert dat er meer is. Maar daarover kan ik niets vinden.

Nu is het überhaupt de vraag hoe je zoiets meet. Als je een leverancier bent van ijzeren pijpen aan een kolencentrale, pas je er dan wel in of niet? Je maakt namelijk gewoon ijzeren pijpen. Hoe controleer je zoiets? En is dat dat niet een arbitraire beslissing?

Het fonds

Morningstar biedt een paar handige, simpel te begrijpen ratings op de ESG-criteria. Deze zijn allerminst gedetailleerd, maar het biedt wél een score die is gebaseerd op een gestandaardiseerde meetmethode. Als we kijken hoe het er voorstaat met mijn NT fonds, dan komen we het volgende tegen:

• Sustainability rating: Gemiddeld
• Het fonds scoort gemiddeld op ESG risico.
• Environmental score: 4/10 = Gemiddeld
• Social score: 10/10 = Benedengemiddeld
• Governance score: 8/10 = Benedengemiddeld
• Carbon risk score: Gemiddeld
• Fossiele brandstoffen score: Benedengemiddeld

Deze scores zijn ten opzichte van de wereldwijde Morningstar categorie van deze portfolio. Die is in dit geval “Aandelen Wereldwijd Large-Cap Gemengd”. Daar zitten veel grote jongens in.

Maar nu snap ik er even weinig van, hoor. Volgens Morningstar scoort het fonds vrij gemiddeld (sommige aspecten benedengemiddeld) maar doet de fondsbeheerder alleen al door de titel van het fonds voorkomen dat het een heel duurzaam fonds is. Snap ik hier nou iets niet, of is er wat anders aan de hand?

Bedrijf in de index

Het grootste bedrijf in de fondsindex is Apple. Nu ken ik Apple als een bedrijf dat vrij gevoelig is voor de zaken die ook in de ESG-criteria voorkomen. Oké, ze maken geregeld fouten en zijn niet over de hele linie goed bezig. Ze lijken echter wel hun best te doen. Vooral op milieuaspecten doet Apple het goed, ook volgens diverse rapporten, bijvoorbeeld die van Greenpeace.

Maar ik kan helemaal geen enkele goed vergelijkbare data vinden. Er zijn nauwelijks bruikbare standaarden, het blijft bij woorden en getallen die moeilijk vergelijkbaar zijn, want niet gestandaardiseerd. Als kleine belegger blijf je dus afhankelijk van de informatie die je van derde partijen krijgt. En hoe dit past in de ESG-criteria kan ik al helemaal nergens vinden. 

Apple heeft een speciaal “ESG index”-rapport dat een poging doet om dit te kwanticeren. Dit rapport bestaat uit verwijzingen, afkortingen en codes waar een gewone belegger zoals ik echt geen kaas van kan maken. Als het jou lukt dan wacht je een mooie carrière in de beleggingsindustrie.

ESG-beleggen is hot

ESG kan rekenen op behoorlijk wat aandacht.

Europa is wereldwijd nog het verst in regelgeving wat betreft ESG-criteria. Vanaf maart 2021 zijn vermogensbeheerders verplicht om meer substantiële informatie op te nemen op hun websites en prospectussen. Een benchmark voor iedereen zou helpen. Lees het rapport “TEG final report on EU climate benchmarks and benchmark ESG disclosures” als je er de energie voor hebt. We zijn nog lang niet aanbeland op het moment dat de extra waarde wordt bewezen.

ESG-beleggen performance en conclusie

Er wordt door menig fondsbeheerder geclaimd dat ESG-beleggen niet alleen goed is voor Milieu, Samenleving/Maatschappij en Goed bestuur, maar ook voor de crisisbestendigheid van je portefeuille. Onderzoek naar deze ESG-crisisbestendigheid toont dit echter niet aan. Andere, meer traditionele financiële indicatoren lijken betere voorspellers.

Al met al lijkt het er op dat als je je als kleine belegger verdiept in ESG-beleggen dat je dan niet zo heel veel wijzer wordt. Het lijkt geen goede indicator voor een slechtere, maar ook niet voor een betere performance. Er is nog te weinig wetgeving om deze criteria te gebruiken als vergelijkingsmateriaal tussen fondsen. En de term ESG betekent vrij weinig in een vergelijking met een zeer brede marktkapitalisatie zoals het NT World of VWRL fonds.

Mijn conclusie is dan ook dat je je op dit moment niet gek moet laten maken door de term ESG. Naar mijn mening is het vooral marketing voor hoe onmisbaar de fondsbeheerders wel niet zijn. Maar uiteindelijk is ESG een belofte die nog niet is ingewilligd.